Benchmark z Toyotą – relacja: „tworzą ludzi” rozwiązując problemy

16-17 maja mieliśmy okazję odbyć wizytę w zakładzie produkcyjnym Toyoty Motor Manufacturing Poland, w Wałbrzychu. Wizyta zachęcająca, by wejść jeszcze głębiej oraz zadać sobie kilka pytań na temat funkcjonowania Lean w wielu zakładach, które inspirują się tym, czego dokonuje firma matka tej metody zarządzania.

Wyjazd podzielony był na cztery części. Wiedza, historia, ludzie i gemba -  choć nie były tak oficjalnie nazwane, możemy przyjąć je jako punkt do rozważań o tym, czym możemy zainspirować się po tych dwóch dniach.

Trzy perspektywy

W pierwszej części, mieliśmy okazję wysłuchać trzech prelegentów. Jako pierwszy – dr Marek Krasiński, wprowadził nas w trzy spojrzenia na TPS. Jako pierwszy – „toyotowy”, źródło ciągłego doskonalenia. Drugi - kaizen od Masaaki Imai, który pragnął pokazać światu, w jaki sposób trwać na nieustannej ścieżce poprawy funkcjonowania swojej firmy. A także Lean – opisany przez anglojęzycznych naukowców, zaadaptowany przez amerykańskie korporacje i zarażający miliony firm na całym świecie, jako zbiór opisanych z wielu perspektyw metod, narzędzi i kultury doskonalenia przedsiębiorstw.

Marek Krasiński inspirował nas również przykładami z japońskich ulic oraz pokazał efekty pracy wykonanej przez Japończyków, doprowadzających ich od wielkiej biedy końca II wojny światowej do potęgi, którą stała się Japonia w ciągu trzydziestu lat.

Nie produkcja, ale służba ludziom

Jan M. Janiszewski wprowadził nas w temat wykorzystania praktyk Lean w miejscu, które jak żadne inne, służy ludziom w potrzebie – a mianowicie w szpitalu. Mieliśmy okazję zobaczyć, w jaki sposób można zaprojektować przyjazne miejsce dla pacjenta na przykładzie japońskiej jednostki. Podobny szpital powstawał w Polsce w 2017 roku, jednak ze względu na schemat rozliczeń, działa tylko cząstka całego wcześniej zaprojektowanego procesu.

Jak mówił Jan M. Janiszewski, przyjechaliśmy tutaj po benchmarking, zobaczyć jak robi to fabryka Toyoty. Jednak pamiętany, że Toyota to także sprzedaż, bank i najlepiej zarządzany szpital w Japonii.



Spojrzeliśmy na otoczenie także szerzej. Wizualizacja daje zrozumienie i brak pomyłek, opowiadał prelegent - co widać w Japonii wszędzie - od metra, po restauracje, gdzie możemy m.in. spotkać odwzorowaną w skali 1:1 porcję, którą za chwilę klient otrzyma do stolika.

Trudne, a może niewłaściwie postawione pytania?

Michał Wolak wprowadził nas w świat systemów sugestii – które w wielu firmach nie działają zbyt sprawnie. Przechodził wspólnie z nami przez szereg pytań, które trawią osoby próbujące tworzyć system ciągłego doskonalenia. Czy w naszej firmie nie ma atmosfery do zmian? A może jesteśmy już lepsi od Toyoty? – pytał prelegent - Dlaczego nie możemy przeskoczyć danego poziomu? Czy szkolimy naszych menadżerów?

Odpowiedzmy sobie, czy podjęliśmy decyzję, opracowaliśmy, jak ma działać Kaizen, wyszkoliliśmy ludzi by wiedzieli w jaki sposób podejść do myślenia o nowych rozwiązaniach. Zastanówmy się też, czy oceniamy szybko i sprawiedliwe wychodzące od pracowników pomysły i czy sensownie je nagradzany.



Jak pokazywał na różnych przykładkach - wcale nie muszą być to duże nagrody. Wręcz, im lepiej opłacane stanowisko, tym większą kreatywnością trzeba się wykazać. Na koniec nie zapominaj też by po prostu pochwalić i ciągle się doskonalić.

W drugim dniu wyprawy benchmarkingowej zawitaliśmy w wałbrzyskiej fabryce Toyoty. Nie zdradzając wszystkiego, bo myślę, że z Toyotą jest tak jak z wieżą Eiffla, każdy musi zobaczyć i poczuć ją sam. Zaskoczeniem jest zakładowa siłownia, ale nie tylko. Okazuje się, że zakład na cele socjalne przeznaczył całą sporą halę.

Elastyczność i mobilność

O działaniach Toyoty w Polsce i na świecie w 2022 roku powiedział nam Grzegorz Górski – Corporate Affairs TMMP. Firma obecnie przekształca się z firmy stricte produkującej samochody do firmy posiadającą misję dostarczania mobilności ludziom – poprzez auta, ale nie tylko, także między innymi infrastrukturę, czy też narzędzia dla osób niepełnosprawnych. Takim polem doświadczalnym jest Toyota Woven City - miasto doświadczalne Toyoty, które powstało na dawnym torze testowym samochodów.

Minimalizm

To, co widać i czego nie widać na hali produkcyjnej, musi każdy ocenić sam i wyciągnąć dla siebie wnioski będąc osobiście w zakładzie Toyoty. Przyjazd do tej firmy można porównać… np. do wyjazdu w ważne miejsce kultu religijnego – z którego można wyjechać mając jedynie w pamięci, jak bardzo rozpastne są tu budowle. Wszak Lean Management, metoda zarządzania przedsiębiorstwem traktowana i opisywana także jako filozofia prowadzenia firmy i jej źródło – Toyota, mogą być celem wycieczek tzw. „najwyższej kategorii”, pewnie szczególnie do japońskich oddziałów, przynajmniej wśród chcących stosować Lean najlepiej jak to możliwe. I trochę tak jest.



To co zobaczyłem, określiłbym dwoma słowami nie odnoszącymi się do Lean – minimalizm oraz "przystań na chwilę". Minimalizm, po pierwsze potwierdzający radykalne dążenie do Just in Time, ale też schludności w jakim utrzymywane są hale. Minimalizm jednak także w zaskakującej jego formie – bez wizualizacyjnego - można by powiedzieć w tym przypadku - przesytu, co czasem robi wrażenie w dużych zakładach o wysokich standardach doskonałości. Przychodzi tu na myśl zdanie, które wypowiedział Eiji Toyoda: „W żadnej z naszych fabryk nie mamy bannerów Just in Time. My robimy to rutynowo, to nasza codzienna praktyka.”

Jest jednak jedna rzecz, która jest przypominana w wielu miejscach hali – a mianowicie „zatrzymaj, zawołaj, zaczekaj”. Z informacji, które otrzymywaliśmy wynika, że członkowie Toyoty traktują na serio tę zasadę i od używania Andonu nie stronią. A niezależnie od wszystkich innych metod i narzędzi używanych w tej firmie, ta zasada – zatrzymywania się, gdy tylko pojawi się problem lub wada – jest jednym z najtrudniejszych do skopiowania, czy raczej zaakceptowania w firmach, które przygodę z Lean rozpoczynają.



Jeszcze raz?

Organizatorzy zapowiadają już wkrótce także kolejny wyjazd do tego zakładu, na którym będą odkrywane kolejne tajniki Toyota Production System. W zapowiedzi w kalendarzu szkoleń termin następnego benchmarkingu z Toyotą.